home

100

ՏԱՐԻ

100

ԱՐՎԵՍՏ

ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ

Հայոց Ցեղասպանությունն իր անջնջելի հետքն է թողել մեր հոգու և պատության մեջ ու որպես վշտի, կարոտի, հույսի անդրադարձ՝ շղթայաբար հյուսվել հայոց կերպարվեստում: Եթե մարդկային լեզուն անզոր է արտահայտել այն, ինչ կատարվեց 1915 թ.-ին, ապա արվեստի լեզուն ի զորու է դա անել: Հայ հայտնի արվեստագետների տարբեր սերունդներ շարունակաբար անդրադարձել են մեծ ոճրագործությանը, և նրանց ստեղծագործություններում միշտ իրենց ուրույն տեղն են գրավել Ցեղասպանությանը նվիրված աշխատանքները: Ստեղծված գործերի շնորհիվ՝ հայ արվեստագետներն արդեն իսկ սեփական ներդրումն են ունենցել Հայոց Ցեղասպանության հարցը համաշխարային ճանաչում ստանալու գործընթացում: Այդ աշխատանքներից շատերը ցուցադրվել էին, շատերն էլ մինչ օրս մեզ անհայտ էին:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Տարի

ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Որևէ ժողովրդի կամ էթնիկ խմբի մշակույթը ոչնչացնելու նպատակով իրականացված գործողությունները ազգային-մշակութային ցեղասպանություն են կոչում: Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության զանգվածային կոտորածներին ու տեղահանությանը համընթաց երիտթուրքական կառավարությունը կանխամտածված և ծրագրավորված կերպով ձգտել է ոչնչացնել նաև հայկական քաղաքակրթության նյութական վկայությունները:

ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Ցեղասպանությունը մարդկանց կազմակերպված բնաջնջումն է` նրանց կոլեկտիվ գոյությանը վերջ դնելու հիմնական նպատակով: Օսմանյան կայսրությունում և հարակից շրջաններում 1915-1923 թվականներին իրագործված հայերի բնաջնջումն անվանում են Հայոց ցեղասպանություն: Այդ կոտորածները ծրագրվել և կազմակերպվել են Օսմանյան կայսրությունում երիտթուրքերի, իսկ հետագայում ավարտին հասցվել քեմալական կառավարության կողմից:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Արվեստ

Հայոց Ցեղասպանության ցավը, որը 100 տարի շարունակաբար վերածնվում է յուրաքանչյուր ծնվող հայի հետ, իր ուրույն արտացոլումն ունի հայ կերպարվեստում: Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող բազում հայ հայտի արվեստագետներ ստեղծել են կտավներ, որոնք խոսուն վկաներն են հայոց մեծ ցավի, կորստի և կարոտի: Այս գործերը նաև ձոն են հայի կենսունակ գենի՝ վերածնվելու, ապրելու, արարելու մեծ կամքին: Ցեղասպանությունը՝ ոճրի այն տեսակն է, որը վաղեմության ժամկետ չունի: Մարդկային լեզուն երբեմն անզոր է փոխանցելու այն, ինչը հնարավոր է արտահայտել արվեստով: Այս 100 արվեստի գործը՝ շարունակաբար աշխարհին ցույց կտա և կպատմի հայի չսպիացող վերքի, միլիոնավոր անմեղ նահատակների, ավերված բնօրրանների, քարուքանդ վանքերի, կորուսյալ երկրի և անսահման հավատքի մասին: Արվեստի ուժը անհերքելի է, և ստեղծված գործը՝ հավերժ:

Արվեստագետ.

Մինաս Ավետիսյան

Վերնագիր.

Աղթամարի պատերի տակ. հրաժեշտ, 1968

Վայր.

Ալեքս և Մարի Մանուկյան թանգարան, Դետրոյտ

Արվեստագետ. Մինաս Ավետիսյան
Վերնագիր. Աղթամարի պատերի տակ. հրաժեշտ, 1968
Վայր. Ալեքս և Մարի Մանուկյան թանգարան, Դետրոյտ

Մինաս Ավետիսյանը 1968 թ.-ին առաջին անգամ ծանոթացավ Արշիլ Գորկու արվեստին: Խիստ ոգեշնչվելով Գորկու նկարներով, Մինասն իր վառ ու արտասովոր գույներով ստեղծեց «Աղթամարի պատերի տակ. հրաժեշտ» հրաշալի նկարը` կենտրոնում պատկերելով մանուկ Ոստանիկին (Արշիլ Գորկի), ով անցնելով Ցեղասպանության ողջ արհավիրքների միջով շարունակ հիշատակում էր իր նկաներում Հայոց երկրի կորուստն ու ցավը:

Արվեստագետ.

Էդվարդ Իսաբեկյան

Վերնագիր.

Առևանգում 2, 1941

Վայր.

Նկարչի ընտանիքի հավաքածու

Արվեստագետ. Էդվարդ Իսաբեկյան
Վերնագիր. Առևանգում 2, 1941
Վայր. Նկարչի ընտանիքի հավաքածու

Էդվարդ Իսաբեկյան. «Աշխարհը լիքն է դժբախտություններով, բայց նրանց մեծ մասը պարտադիր չէ, որ մարդուն վիճակվի, բայց վիճակվում է: Եվ ցավն այն է, որ մեկին շատ, շատ ավելի է բաժին ընկնում ...: Իսկ մեզ բաժին ընկածը դժբախտություն չէր, որ մի օր դադարի մորմոքելուց, ծածկվի փոշով, ցավ չէր, որ տանելի լինի՝ ատամներդ սեղմած ... Դա անբուժելի վերք է, ուղեղի մորմոք, հոգու տառապանք ... »:

Արվեստագետ.

Արամ Իսաբեկյան

Վերնագիր.

Բորենիների խրախճանքը, 1989

Վայր.

Նկարչի հավաքածու

Արվեստագետ. Արամ Իսաբեկյան
Վերնագիր. Բորենիների խրախճանքը, 1989
Վայր. Նկարչի հավաքածու

Արամ Իսաբեկյան. «Այն ինչ տեղի է ունեցել հայ ազգի հետ 1915 թ.-ին, երբ Արևմտյան Հայաստանում Օսմանյան Թուրքիան մեկ ու կես միլիոն անմեղ հայի ոչնչացրեց, այն ինչ կրկնվեց 1988 թ.-ին Խորհրդային Ադրբեջանի Սումգայիթ քաղաքում, երբ ադրբեջանցիների կողմից իրականացվեց կազմակերպված և պլանավորված հայկական բնակչության ջարդեր, տեղահանում, թալան, բռնաբարություն, սպանություն ... : Այս ամենը երբեք չի կարող անարձագանք մնալ հայ նկարչի կտավում: Այն սերնդե սերունդ փոխանցվելու է»:

Արվեստագետ.

Լևոն Կոջոյան

Վերնագիր.

Անվերնագիր, 1976

Վայր.

Հայաստանի Նկարիչների միություն, Երևան

Արվեստագետ. Լևոն Կոջոյան
Վերնագիր. Անվերնագիր, 1976
Վայր. Հայաստանի Նկարիչների միություն, Երևան

Լևոն Կոջոյան. «Սպիտակ կտավը ամենամեծագույն ստեղծագործությունն է, որի վրա պատկերվում է նկարիչի տեսիլքը, զգացմունքները, կյանքը: Ես սկսում եմ իմ աշխատանքը սպիտակ կտավի վրա և ամեն անգամ սկսելով աշխատանքս հիշում եմ Ավետիք Իսահակյանի խոսքերը.
Է՜յ, ջան-հայրենիք, ինչքա՜ն սիրուն ես,
Սարերըդ կորած երկնի մովի մեջ.
Ջրերըդ անո՛ւշ, հովերըդ անո՛ւշ,
Մենակ բալեքըդ արուն ծովի մեջ»:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

Ցուցադրիր Արվեստի Գործ

Այստեղ Դուք կարող եք վերբեռնել Ձեր արվեստի գործը՝ նվիրված Հայոց Ցեղասպանությանը: Վերբեռնած ստեղծագործությունը կտեղադրվի ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում:
Ուշադրություն. կայքը պատասխանատվություն չի կրում ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում վերբեռնած աշխատանքների հեղինակային իրավունքների իրական և ոչ իրական լինելու հարցում: Հեղինակային իրավունքի հնարավոր խախտում նկատելու դեպքում խնդրում ենք գրել
[email protected] էլ. հասցեով:

ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ

Արվեստագետ.

Ադրիանա Անգոլյան