home

100

ՏԱՐԻ

100

ԱՐՎԵՍՏ

ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ

Հայոց Ցեղասպանությունն իր անջնջելի հետքն է թողել մեր հոգու և պատության մեջ ու որպես վշտի, կարոտի, հույսի անդրադարձ՝ շղթայաբար հյուսվել հայոց կերպարվեստում: Եթե մարդկային լեզուն անզոր է արտահայտել այն, ինչ կատարվեց 1915 թ.-ին, ապա արվեստի լեզուն ի զորու է դա անել: Հայ հայտնի արվեստագետների տարբեր սերունդներ շարունակաբար անդրադարձել են մեծ ոճրագործությանը, և նրանց ստեղծագործություններում միշտ իրենց ուրույն տեղն են գրավել Ցեղասպանությանը նվիրված աշխատանքները: Ստեղծված գործերի շնորհիվ՝ հայ արվեստագետներն արդեն իսկ սեփական ներդրումն են ունենցել Հայոց Ցեղասպանության հարցը համաշխարային ճանաչում ստանալու գործընթացում: Այդ աշխատանքներից շատերը ցուցադրվել էին, շատերն էլ մինչ օրս մեզ անհայտ էին:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Տարի

ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Որևէ ժողովրդի կամ էթնիկ խմբի մշակույթը ոչնչացնելու նպատակով իրականացված գործողությունները ազգային-մշակութային ցեղասպանություն են կոչում: Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության զանգվածային կոտորածներին ու տեղահանությանը համընթաց երիտթուրքական կառավարությունը կանխամտածված և ծրագրավորված կերպով ձգտել է ոչնչացնել նաև հայկական քաղաքակրթության նյութական վկայությունները:

ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Ցեղասպանությունը մարդկանց կազմակերպված բնաջնջումն է` նրանց կոլեկտիվ գոյությանը վերջ դնելու հիմնական նպատակով: Օսմանյան կայսրությունում և հարակից շրջաններում 1915-1923 թվականներին իրագործված հայերի բնաջնջումն անվանում են Հայոց ցեղասպանություն: Այդ կոտորածները ծրագրվել և կազմակերպվել են Օսմանյան կայսրությունում երիտթուրքերի, իսկ հետագայում ավարտին հասցվել քեմալական կառավարության կողմից:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Արվեստ

Հայոց Ցեղասպանության ցավը, որը 100 տարի շարունակաբար վերածնվում է յուրաքանչյուր ծնվող հայի հետ, իր ուրույն արտացոլումն ունի հայ կերպարվեստում: Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող բազում հայ հայտի արվեստագետներ ստեղծել են կտավներ, որոնք խոսուն վկաներն են հայոց մեծ ցավի, կորստի և կարոտի: Այս գործերը նաև ձոն են հայի կենսունակ գենի՝ վերածնվելու, ապրելու, արարելու մեծ կամքին: Ցեղասպանությունը՝ ոճրի այն տեսակն է, որը վաղեմության ժամկետ չունի: Մարդկային լեզուն երբեմն անզոր է փոխանցելու այն, ինչը հնարավոր է արտահայտել արվեստով: Այս 100 արվեստի գործը՝ շարունակաբար աշխարհին ցույց կտա և կպատմի հայի չսպիացող վերքի, միլիոնավոր անմեղ նահատակների, ավերված բնօրրանների, քարուքանդ վանքերի, կորուսյալ երկրի և անսահման հավատքի մասին: Արվեստի ուժը անհերքելի է, և ստեղծված գործը՝ հավերժ:

Արվեստագետ.

Էդվարդ Իսաբեկյան

Վերնագիր.

Տաճկահայաստանում, 1940

Վայր.

Նկարչի ընտանիքի հավաքածու

Արվեստագետ. Էդվարդ Իսաբեկյան
Վերնագիր. Տաճկահայաստանում, 1940
Վայր. Նկարչի ընտանիքի հավաքածու

Էդվարդ Իսաբեկյան. «Հիշողությունը շատ կարևոր բան է: Աշխարհքի երեսին ոչ մի ժողովրդին այնքան պետք չի հիշողությունը, ինչքան հայ ժողովրդին է պետք: Որովհետև ոչ մի ժողովուրդ չկա աշխարհքի երեսին, որ իր ունեցվածքի, իր հողի, իր ամեն ինչի 99 տոկոսը մնացած լինի ուրիշին: Եթե Իգդիրեցիները չհիշեն Իգդիրը, Ալաշկերտցիները՝ Ալաշկերտը, Վանեցիները չհիշեն՝ Վանը, Բայազետցիները՝ Բայազետը և այլն: Եթե չհիշեն, ուրեմն մի ամբողջ ազգ չի հիշի, թե ինքը որտեղից է եկել, ինչ է, ինչոց է: Մեր հիշողությունը հային շատ է պետք, որպեսզի ինքը իր կորցրածի տերը կարողանա լինել, միշտ հիշի, որ ինքը կորցրել է և հարկավոր է վերադարձվի այն»:

Արվեստագետ.

Սարգիս Համալբաշյան

Վերնագիր.

Անին սահմանի այն կողմում է, 2014

Վայր.

Նկարչի հավաքածու

Արվեստագետ. Սարգիս Համալբաշյան
Վերնագիր. Անին սահմանի այն կողմում է, 2014
Վայր. Նկարչի հավաքածու

Սարգիս Համալբաշյան. «Լինելով Ցեղասպանությունը վերապրածների շառավիղ՝ մանկուց լսել եմ պատմություններ այդ մասին, որոնց տպավորությունները հետագայում փորձել եմ պատկերել իմ կտավներում: Ավելի ուշ հասկացա, որ այդ պատմությունները պատգամներ են, որոնք յուրաքանչյուրս վերապատմելով մեր ստեղծագործություններում, պետք է փոխանցենք գալիք սերունդներին մինչ Ցեղասպանության ճանաչում և արդար դատի կայացում»:

Արվեստագետ.

Մարի Ադամյան

Վերնագիր.

Սև ու սպիտակ, 2012

Վայր.

Մասնավոր հավաքածու

Արվեստագետ. Մարի Ադամյան
Վերնագիր. Սև ու սպիտակ, 2012
Վայր. Մասնավոր հավաքածու

Մարի Ադամյան. «Կենաց ծառը, որի պտուղներն, ըստ Աստվածաշնչի, պարգևում են անսպառ կյանք, պատկերված է սիմվոլիկ կոնտրաստային վիճակում: Նկարի անվանումը՝ «Սև և սպիտակ» խորհրդանշում է մի կողմից սև գույնի դատարկությունը, ճնշվածությունը, դեպրեսիան, մյուս կողմից՝ կոնտրաստային սպիտակի անմեղության, միասնության և ամբողջականության գաղափարները, որոնք բնորոշ են հայ ազգի ողբերգական 100-ամյա պատմությանը»:

Արվեստագետ.

Լևոն Կոջոյան

Վերնագիր.

Անվերնագիր, 1976

Վայր.

Հայաստանի Նկարիչների միություն, Երևան

Արվեստագետ. Լևոն Կոջոյան
Վերնագիր. Անվերնագիր, 1976
Վայր. Հայաստանի Նկարիչների միություն, Երևան

Լևոն Կոջոյան. «Սպիտակ կտավը ամենամեծագույն ստեղծագործությունն է, որի վրա պատկերվում է նկարիչի տեսիլքը, զգացմունքները, կյանքը: Ես սկսում եմ իմ աշխատանքը սպիտակ կտավի վրա և ամեն անգամ սկսելով աշխատանքս հիշում եմ Ավետիք Իսահակյանի խոսքերը.
Է՜յ, ջան-հայրենիք, ինչքա՜ն սիրուն ես,
Սարերըդ կորած երկնի մովի մեջ.
Ջրերըդ անո՛ւշ, հովերըդ անո՛ւշ,
Մենակ բալեքըդ արուն ծովի մեջ»:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

Ցուցադրիր Արվեստի Գործ

Այստեղ Դուք կարող եք վերբեռնել Ձեր արվեստի գործը՝ նվիրված Հայոց Ցեղասպանությանը: Վերբեռնած ստեղծագործությունը կտեղադրվի ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում:
Ուշադրություն. կայքը պատասխանատվություն չի կրում ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում վերբեռնած աշխատանքների հեղինակային իրավունքների իրական և ոչ իրական լինելու հարցում: Հեղինակային իրավունքի հնարավոր խախտում նկատելու դեպքում խնդրում ենք գրել
[email protected] էլ. հասցեով:

ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ

Արվեստագետ.

Ադրիանա Անգոլյան