home

100

ՏԱՐԻ

100

ԱՐՎԵՍՏ

ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ

Հայոց Ցեղասպանությունն իր անջնջելի հետքն է թողել մեր հոգու և պատության մեջ ու որպես վշտի, կարոտի, հույսի անդրադարձ՝ շղթայաբար հյուսվել հայոց կերպարվեստում: Եթե մարդկային լեզուն անզոր է արտահայտել այն, ինչ կատարվեց 1915 թ.-ին, ապա արվեստի լեզուն ի զորու է դա անել: Հայ հայտնի արվեստագետների տարբեր սերունդներ շարունակաբար անդրադարձել են մեծ ոճրագործությանը, և նրանց ստեղծագործություններում միշտ իրենց ուրույն տեղն են գրավել Ցեղասպանությանը նվիրված աշխատանքները: Ստեղծված գործերի շնորհիվ՝ հայ արվեստագետներն արդեն իսկ սեփական ներդրումն են ունենցել Հայոց Ցեղասպանության հարցը համաշխարային ճանաչում ստանալու գործընթացում: Այդ աշխատանքներից շատերը ցուցադրվել էին, շատերն էլ մինչ օրս մեզ անհայտ էին:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Տարի

ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Որևէ ժողովրդի կամ էթնիկ խմբի մշակույթը ոչնչացնելու նպատակով իրականացված գործողությունները ազգային-մշակութային ցեղասպանություն են կոչում: Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության զանգվածային կոտորածներին ու տեղահանությանը համընթաց երիտթուրքական կառավարությունը կանխամտածված և ծրագրավորված կերպով ձգտել է ոչնչացնել նաև հայկական քաղաքակրթության նյութական վկայությունները:

ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Ցեղասպանությունը մարդկանց կազմակերպված բնաջնջումն է` նրանց կոլեկտիվ գոյությանը վերջ դնելու հիմնական նպատակով: Օսմանյան կայսրությունում և հարակից շրջաններում 1915-1923 թվականներին իրագործված հայերի բնաջնջումն անվանում են Հայոց ցեղասպանություն: Այդ կոտորածները ծրագրվել և կազմակերպվել են Օսմանյան կայսրությունում երիտթուրքերի, իսկ հետագայում ավարտին հասցվել քեմալական կառավարության կողմից:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Արվեստ

Հայոց Ցեղասպանության ցավը, որը 100 տարի շարունակաբար վերածնվում է յուրաքանչյուր ծնվող հայի հետ, իր ուրույն արտացոլումն ունի հայ կերպարվեստում: Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող բազում հայ հայտի արվեստագետներ ստեղծել են կտավներ, որոնք խոսուն վկաներն են հայոց մեծ ցավի, կորստի և կարոտի: Այս գործերը նաև ձոն են հայի կենսունակ գենի՝ վերածնվելու, ապրելու, արարելու մեծ կամքին: Ցեղասպանությունը՝ ոճրի այն տեսակն է, որը վաղեմության ժամկետ չունի: Մարդկային լեզուն երբեմն անզոր է փոխանցելու այն, ինչը հնարավոր է արտահայտել արվեստով: Այս 100 արվեստի գործը՝ շարունակաբար աշխարհին ցույց կտա և կպատմի հայի չսպիացող վերքի, միլիոնավոր անմեղ նահատակների, ավերված բնօրրանների, քարուքանդ վանքերի, կորուսյալ երկրի և անսահման հավատքի մասին: Արվեստի ուժը անհերքելի է, և ստեղծված գործը՝ հավերժ:

Արվեստագետ.

Փարավոն Միրզոյան

Վերնագիր.

1915. Հայկական լեռնաշխարը, 2011

Վայր.

Նկարչի հավաքածու

Արվեստագետ. Փարավոն Միրզոյան
Վերնագիր. 1915. Հայկական լեռնաշխարը, 2011
Վայր. Նկարչի հավաքածու

Նկարի դեկորատիվ ամբողջականությունը և ռիթմիկ հավասարակշռությունը “աշխատում են” զննման տևողության վրա: Համայնապատկերի լայնությունը, նկարչական հարթության դինամիկան օգնում են ինքդ քեզնից և իրականությունից վեր բարձրանալ: Տարածության ձգվածության զգացողություն է առաջանում բազմամաշտաբ գունային հարթությունների հակադրության խորությամբ: Սարը որպես ներթափանցող խորհրդանիշ, հանդիսանում է 1915թ.-ի Ցեղասպանության վկան, լինելով նաև ջրհեղեղի կրողը՝ գրեթե հասնում է համաշխարհային մաշտաբների: Եվ այստեղ էլ երևում է նկարչի էսթետիկ տեսանկյունը:

Արվեստագետ.

Գրիգոր Խանջյան

Վերնագիր.

Եղեռն (Պ.Սևակի «Անլռելի զանգակատուն» պոեմի նկարազարդում), 1963-1965

Վայր.

Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Արվեստագետ. Գրիգոր Խանջյան
Վերնագիր. Եղեռն (Պ.Սևակի «Անլռելի զանգակատուն» պոեմի նկարազարդում), 1963-1965
Վայր. Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Շահեն Խաչատրյան (արվեստաբան). «Խանջյանի մի ամբողջ շարք գրքային պատկերազարդումները առնչվում են հայոց ողբերգություններին: Նկարների յուրօրինակ կառուցվածքները, գծային ներազդող հնչյունները խտացնում են դառնագին ապրումները: Պարույր Սևակի «Անլռելի զանգակատուն» պոեմի նկարազարդումների մեջ Գրիգոր Խանջյանը Կոմիտասին՝ երաժիշտ հանճարին, միշտ պատկերել է ժողովրդի հետ որպես երգով խանդավառ հովիվ: Բայց ահա վրա է հասնում հայակործանումը, և մարում է լույսը, իշխում խավարարը…»:

Արվեստագետ.

Գառզու (Գառնիկ Զուլումյան)

Վերնագիր.

Ավերված բնակավայր, 1966

Վայր.

Նկարչի ընտանիքի հավաքածու

Արվեստագետ. Գառզու (Գառնիկ Զուլումյան)
Վերնագիր. Ավերված բնակավայր, 1966
Վայր. Նկարչի ընտանիքի հավաքածու

Գառզու. «Հայու սարսափելի ճակատագիրը իմս եղած է նաև առաջին իսկ օրերուն, երբ կկորցնեի հայրս ու կտեսնեի հազարավոր անտունիներ, որոնք կքշվեին Դեր-Զոր»:

Արվեստագետ.

Սեյրան Խաթլամաջյան

Վերնագիր.

Ապրիլ, 1987

Վայր.

Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարան

Արվեստագետ. Սեյրան Խաթլամաջյան
Վերնագիր. Ապրիլ, 1987
Վայր. Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարան

Սեյրան Խաթլամաջյան, ով հանդիսանում է հայ աբստրակտ արվեստի հիմնադիրներից, իր գունային զորեղ զգացողությամբ վերակերտել է Ապրիլ ամիսը (1915թ. ապրիլի 24-ին, հիմնականում Օսմանյան կայսրության մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլսից, սկսվեց հարյուրավոր հայ մտավորականների ձերբակալությունները, ազգային ընտրանու ոչնչացումը, հայ բնակչության բնաջնջումը):

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

Ցուցադրիր Արվեստի Գործ

Այստեղ Դուք կարող եք վերբեռնել Ձեր արվեստի գործը՝ նվիրված Հայոց Ցեղասպանությանը: Վերբեռնած ստեղծագործությունը կտեղադրվի ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում:
Ուշադրություն. կայքը պատասխանատվություն չի կրում ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում վերբեռնած աշխատանքների հեղինակային իրավունքների իրական և ոչ իրական լինելու հարցում: Հեղինակային իրավունքի հնարավոր խախտում նկատելու դեպքում խնդրում ենք գրել
[email protected] էլ. հասցեով:

ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ

Արվեստագետ.

Ադրիանա Անգոլյան