100
ՏԱՐԻ
100
ԱՐՎԵՍՏ
ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ
Հայոց Ցեղասպանությունն իր անջնջելի հետքն է թողել մեր հոգու և պատության մեջ ու որպես վշտի, կարոտի, հույսի անդրադարձ՝ շղթայաբար հյուսվել հայոց կերպարվեստում: Եթե մարդկային լեզուն անզոր է արտահայտել այն, ինչ կատարվեց 1915 թ.-ին, ապա արվեստի լեզուն ի զորու է դա անել: Հայ հայտնի արվեստագետների տարբեր սերունդներ շարունակաբար անդրադարձել են մեծ ոճրագործությանը, և նրանց ստեղծագործություններում միշտ իրենց ուրույն տեղն են գրավել Ցեղասպանությանը նվիրված աշխատանքները: Ստեղծված գործերի շնորհիվ՝ հայ արվեստագետներն արդեն իսկ սեփական ներդրումն են ունենցել Հայոց Ցեղասպանության հարցը համաշխարային ճանաչում ստանալու գործընթացում: Այդ աշխատանքներից շատերը ցուցադրվել էին, շատերն էլ մինչ օրս մեզ անհայտ էին:


ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ
100 Տարի
ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Որևէ ժողովրդի կամ էթնիկ խմբի մշակույթը ոչնչացնելու նպատակով իրականացված գործողությունները ազգային-մշակութային ցեղասպանություն են կոչում: Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության զանգվածային կոտորածներին ու տեղահանությանը համընթաց երիտթուրքական կառավարությունը կանխամտածված և ծրագրավորված կերպով ձգտել է ոչնչացնել նաև հայկական քաղաքակրթության նյութական վկայությունները:
ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ
Ցեղասպանությունը մարդկանց կազմակերպված բնաջնջումն է` նրանց կոլեկտիվ գոյությանը վերջ դնելու հիմնական նպատակով: Օսմանյան կայսրությունում և հարակից շրջաններում 1915-1923 թվականներին իրագործված հայերի բնաջնջումն անվանում են Հայոց ցեղասպանություն: Այդ կոտորածները ծրագրվել և կազմակերպվել են Օսմանյան կայսրությունում երիտթուրքերի, իսկ հետագայում ավարտին հասցվել քեմալական կառավարության կողմից:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ
100 Արվեստ
Հայոց Ցեղասպանության ցավը, որը 100 տարի շարունակաբար վերածնվում է յուրաքանչյուր ծնվող հայի հետ, իր ուրույն արտացոլումն ունի հայ կերպարվեստում: Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող բազում հայ հայտի արվեստագետներ ստեղծել են կտավներ, որոնք խոսուն վկաներն են հայոց մեծ ցավի, կորստի և կարոտի: Այս գործերը նաև ձոն են հայի կենսունակ գենի՝ վերածնվելու, ապրելու, արարելու մեծ կամքին: Ցեղասպանությունը՝ ոճրի այն տեսակն է, որը վաղեմության ժամկետ չունի: Մարդկային լեզուն երբեմն անզոր է փոխանցելու այն, ինչը հնարավոր է արտահայտել արվեստով: Այս 100 արվեստի գործը՝ շարունակաբար աշխարհին ցույց կտա և կպատմի հայի չսպիացող վերքի, միլիոնավոր անմեղ նահատակների, ավերված բնօրրանների, քարուքանդ վանքերի, կորուսյալ երկրի և անսահման հավատքի մասին: Արվեստի ուժը անհերքելի է, և ստեղծված գործը՝ հավերժ:
Արվեստագետ.
Մինաս Ավետիսյան
Վերնագիր.
Աղթամարի պատերի տակ. հրաժեշտ, 1968
Վայր.
Ալեքս և Մարի Մանուկյան թանգարան, Դետրոյտ
Արվեստագետ. Մինաս Ավետիսյան
Վերնագիր. Աղթամարի պատերի տակ. հրաժեշտ, 1968
Վայր. Ալեքս և Մարի Մանուկյան թանգարան, Դետրոյտ
Մինաս Ավետիսյանը 1968 թ.-ին առաջին անգամ ծանոթացավ Արշիլ Գորկու արվեստին: Խիստ ոգեշնչվելով Գորկու նկարներով, Մինասն իր վառ ու արտասովոր գույներով ստեղծեց «Աղթամարի պատերի տակ. հրաժեշտ» հրաշալի նկարը` կենտրոնում պատկերելով մանուկ Ոստանիկին (Արշիլ Գորկի), ով անցնելով Ցեղասպանության ողջ արհավիրքների միջով շարունակ հիշատակում էր իր նկաներում Հայոց երկրի կորուստն ու ցավը:
Արվեստագետ.
Վարգկեզ Սուրենյանց
Վերնագիր.
Ոտնահարված սրբություն, 1895
Վայր.
Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան
Արվեստագետ. Վարգկեզ Սուրենյանց
Վերնագիր. Ոտնահարված սրբություն, 1895
Վայր. Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան
Հայ ժողովրդի դաժան ճակատագիրը խորապես հուզել է Վարդգեզ Սուրենյանցին: Պատկերելով թուրքերի կողմից կազմակերպված այն դաժան վայրագություններն, որոնք կատարվում էին մինչև 1915 թ.-ի Հայոց Ցեղասպանությունը, Սուրենյանցը կարծես փաստագրել է հայոց պատմության դառը դրվագները՝ «Անապաստանը», «Կույսերի սպանդը», «Լքյալը», «Հռիփսիմեի տաճարը» և այլ կտավներում, որոնց թվում է նաև «Ոտնահարված սրբություն» նկարը:

Ջարդ ու թալան, մագաղաթյա մատյանների ոչնչացում, կույսերի և հայ հոգևորականների սպանդ եկեղեցիներում: Սակայն այսպիսի տեսարաններով հանդերձ Սուրենյանցն այնուամենայնիվ չկորցնելով հույսն ու հավատը, իր կտավներում պատկերում է հայ ժողովրդի անսասան հավատքի և փրկության խորհրդանիշ՝ անձեռակերտ խաչքարերը:

Արվեստագետ.
Վանո Խոջաբեկյան
Վերնագիր.
Երևան. Որբերը ճաշ են ստանում, իսկ դրսի գաղթականությունը սոված է, 1918
Վայր.
Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան
Արվեստագետ. Վանո Խոջաբեկյան
Վերնագիր. Երևան. Որբերը ճաշ են ստանում, իսկ դրսի գաղթականությունը սոված է, 1918
Վայր. Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան
Վանո Խոջաբեկյանին շատ էր հուզում հայ գաղթականների առօրյան: Նրա այդ շարքին պատկանող գծանկարներից է նաև «Երևան. Որբերը ճաշ են ստանում, իսկ դրսի գաղթականությունը սոված է»: Կարծես վերնագիրն ամեն ինչ ասում է նկարչի վերապրոմների, տրամադրության երկպառակտման մասին. ուրախանալ փրկավծների համար, ովքեր այժմ ապահով ձեռքերում են և ողբալ նրանց համար, ում ճակատագրերը դեռ լի են տառապանքով:
Արվեստագետ.
Հրաչյա Հարությունյան
Վերնագիր.
Գաղթի Ճանապարհին, 1965
Վայր.
Հայաստանի Նկարիչների միություն, Երևան
Արվեստագետ. Հրաչյա Հարությունյան
Վերնագիր. Գաղթի Ճանապարհին, 1965
Վայր. Հայաստանի Նկարիչների միություն, Երևան
Գաղթի Ճանապարհին՝ պատմական ճշմարտությունը հաստատող մի դրվագ, սևազգեստ հայ մայրը ոտաբոբիկ, սովից ու տանջանքներից ուժասպառ, բարուրի երեխան պինդ կրծքին սեղմած մտածում է մի բանի մասին. ինչպե՞ս փրկի նորածին զավակի կյանքը թուրքի յաթաղանից:
ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ
Ցուցադրիր Արվեստի Գործ
Այստեղ Դուք կարող եք վերբեռնել Ձեր արվեստի գործը՝ նվիրված Հայոց Ցեղասպանությանը: Վերբեռնած ստեղծագործությունը կտեղադրվի ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում:
Ուշադրություն. կայքը պատասխանատվություն չի կրում ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում վերբեռնած աշխատանքների հեղինակային իրավունքների իրական և ոչ իրական լինելու հարցում: Հեղինակային իրավունքի հնարավոր խախտում նկատելու դեպքում խնդրում ենք գրել
[email protected] էլ. հասցեով:
ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ
Արվեստագետ.
Ադրիանա Անգոլյան
Արվեստագետ. Ադրիանա Անգոլյան
Կենդանի հիշողություն, 1994
Արվեստագետ.
Ադրիանա Անգոլյան
Արվեստագետ. Ադրիանա Անգոլյան
Ոսկե տրեզերք, 2016
Արվեստագետ.
Խորեն Տեր-Հարության
Արվեստագետ. Խորեն Տեր-Հարության
Անի (բրոնզ), 1963
Արվեստագետ.
Ալեքսանդր Սադոյան
Արվեստագետ. Ալեքսանդր Սադոյան
Գաղթ
Արվեստագետ.
Ալեքսանդր Սադոյան
Արվեստագետ. Ալեքսանդր Սադոյան
Անվերնագիր
Արվեստագետ.
Լևոն Ֆլջյան
Արվեստագետ. Լևոն Ֆլջյան
Մեր նախնիները-2, (Պիքսել 2 նախագծից), 2012
Արվեստագետ.
Գալուստ Գյոդել
Արվեստագետ. Գալուստ Գյոդել
Մարդիկ միանման են ստեղծված, 2003
Արվեստագետ.
Զարեհ
Արվեստագետ. Զարեհ
Թուրքական օճառ` պատրաստած հայկական ոսկորներով, 1998
Արվեստագետ.
Զարեհ
Արվեստագետ. Զարեհ
Արվեստագետ.
Արթուր Լազարյան
Արվեստագետ. Արթուր Լազարյան
Այլևս երբեք
ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ