home

100

ՏԱՐԻ

100

ԱՐՎԵՍՏ

ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ

Հայոց Ցեղասպանությունն իր անջնջելի հետքն է թողել մեր հոգու և պատության մեջ ու որպես վշտի, կարոտի, հույսի անդրադարձ՝ շղթայաբար հյուսվել հայոց կերպարվեստում: Եթե մարդկային լեզուն անզոր է արտահայտել այն, ինչ կատարվեց 1915 թ.-ին, ապա արվեստի լեզուն ի զորու է դա անել: Հայ հայտնի արվեստագետների տարբեր սերունդներ շարունակաբար անդրադարձել են մեծ ոճրագործությանը, և նրանց ստեղծագործություններում միշտ իրենց ուրույն տեղն են գրավել Ցեղասպանությանը նվիրված աշխատանքները: Ստեղծված գործերի շնորհիվ՝ հայ արվեստագետներն արդեն իսկ սեփական ներդրումն են ունենցել Հայոց Ցեղասպանության հարցը համաշխարային ճանաչում ստանալու գործընթացում: Այդ աշխատանքներից շատերը ցուցադրվել էին, շատերն էլ մինչ օրս մեզ անհայտ էին:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Տարի

ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Որևէ ժողովրդի կամ էթնիկ խմբի մշակույթը ոչնչացնելու նպատակով իրականացված գործողությունները ազգային-մշակութային ցեղասպանություն են կոչում: Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության զանգվածային կոտորածներին ու տեղահանությանը համընթաց երիտթուրքական կառավարությունը կանխամտածված և ծրագրավորված կերպով ձգտել է ոչնչացնել նաև հայկական քաղաքակրթության նյութական վկայությունները:

ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Ցեղասպանությունը մարդկանց կազմակերպված բնաջնջումն է` նրանց կոլեկտիվ գոյությանը վերջ դնելու հիմնական նպատակով: Օսմանյան կայսրությունում և հարակից շրջաններում 1915-1923 թվականներին իրագործված հայերի բնաջնջումն անվանում են Հայոց ցեղասպանություն: Այդ կոտորածները ծրագրվել և կազմակերպվել են Օսմանյան կայսրությունում երիտթուրքերի, իսկ հետագայում ավարտին հասցվել քեմալական կառավարության կողմից:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Արվեստ

Հայոց Ցեղասպանության ցավը, որը 100 տարի շարունակաբար վերածնվում է յուրաքանչյուր ծնվող հայի հետ, իր ուրույն արտացոլումն ունի հայ կերպարվեստում: Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող բազում հայ հայտի արվեստագետներ ստեղծել են կտավներ, որոնք խոսուն վկաներն են հայոց մեծ ցավի, կորստի և կարոտի: Այս գործերը նաև ձոն են հայի կենսունակ գենի՝ վերածնվելու, ապրելու, արարելու մեծ կամքին: Ցեղասպանությունը՝ ոճրի այն տեսակն է, որը վաղեմության ժամկետ չունի: Մարդկային լեզուն երբեմն անզոր է փոխանցելու այն, ինչը հնարավոր է արտահայտել արվեստով: Այս 100 արվեստի գործը՝ շարունակաբար աշխարհին ցույց կտա և կպատմի հայի չսպիացող վերքի, միլիոնավոր անմեղ նահատակների, ավերված բնօրրանների, քարուքանդ վանքերի, կորուսյալ երկրի և անսահման հավատքի մասին: Արվեստի ուժը անհերքելի է, և ստեղծված գործը՝ հավերժ:

Արվեստագետ.

Սեյրան Խաթլամաջյան

Վերնագիր.

Ապրիլ, 1987

Վայր.

Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարան

Արվեստագետ. Սեյրան Խաթլամաջյան
Վերնագիր. Ապրիլ, 1987
Վայր. Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարան

Սեյրան Խաթլամաջյան, ով հանդիսանում է հայ աբստրակտ արվեստի հիմնադիրներից, իր գունային զորեղ զգացողությամբ վերակերտել է Ապրիլ ամիսը (1915թ. ապրիլի 24-ին, հիմնականում Օսմանյան կայսրության մայրաքաղաք Կոստանդնուպոլսից, սկսվեց հարյուրավոր հայ մտավորականների ձերբակալությունները, ազգային ընտրանու ոչնչացումը, հայ բնակչության բնաջնջումը):

Արվեստագետ.

Աշոտ Հովհաննիսյան

Վերնագիր.

Փախուստ, 1971

Վայր.

Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Արվեստագետ. Աշոտ Հովհաննիսյան
Վերնագիր. Փախուստ, 1971
Վայր. Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Շահեն Խաչատրյան (արվեստաբան). «Աշոտ Հովհաննիսյանի արվեստը երկրի խորին շերտերը զգալու և վիթխարի ուժ արտահայտող նկարչական ձևամտածողություն է: Նայելով գաղթող մարդկանց ձեռքերին, ոտքերին, շարժումներին, երևում է նկարչի արտահայտած ուժը, որը ներքին է, հողեղեն, ժայռեղեն: Նկարիչը պատկերել է նաև իրեն, սայլի վրա, վերջում, սպիտակ շապիկով որպես պայքարող ուժի մի մասնիկ: Նրա խոսքն այն մասին է, որ արվեստը միշտ պետք է իր հետ բերի հաստատելու համար իր երկրի, իր ժողովրդի ինքնությունը՝ նրա առաջխաղացումը»:

Արվեստագետ.

ՍԻԲ

Վերնագիր.

Միասնություն, 2015

Վայր.

Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարան

Արվեստագետ. ՍԻԲ
Վերնագիր. Միասնություն, 2015
Վայր. Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարան

Սիբ. «Այս աշխատանքը ստեղծվել է Հայոց Ցեղասպանության 100-ամյա տարելիցին նվիրված` պատկերելով յուրաքանչյուր հայի գիտակցության, հիշողության և վերածննդի հարաբերությունները: Անձի ինքնության պահպանությունը՝ բոլորիս պայքարն է»:

Արվեստագետ.

Վարգկեզ Սուրենյանց

Վերնագիր.

Ոտնահարված սրբություն, 1895

Վայր.

Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Արվեստագետ. Վարգկեզ Սուրենյանց
Վերնագիր. Ոտնահարված սրբություն, 1895
Վայր. Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Հայ ժողովրդի դաժան ճակատագիրը խորապես հուզել է Վարդգեզ Սուրենյանցին: Պատկերելով թուրքերի կողմից կազմակերպված այն դաժան վայրագություններն, որոնք կատարվում էին մինչև 1915 թ.-ի Հայոց Ցեղասպանությունը, Սուրենյանցը կարծես փաստագրել է հայոց պատմության դառը դրվագները՝ «Անապաստանը», «Կույսերի սպանդը», «Լքյալը», «Հռիփսիմեի տաճարը» և այլ կտավներում, որոնց թվում է նաև «Ոտնահարված սրբություն» նկարը:

Ջարդ ու թալան, մագաղաթյա մատյանների ոչնչացում, կույսերի և հայ հոգևորականների սպանդ եկեղեցիներում: Սակայն այսպիսի տեսարաններով հանդերձ Սուրենյանցն այնուամենայնիվ չկորցնելով հույսն ու հավատը, իր կտավներում պատկերում է հայ ժողովրդի անսասան հավատքի և փրկության խորհրդանիշ՝ անձեռակերտ խաչքարերը:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

Ցուցադրիր Արվեստի Գործ

Այստեղ Դուք կարող եք վերբեռնել Ձեր արվեստի գործը՝ նվիրված Հայոց Ցեղասպանությանը: Վերբեռնած ստեղծագործությունը կտեղադրվի ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում:
Ուշադրություն. կայքը պատասխանատվություն չի կրում ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում վերբեռնած աշխատանքների հեղինակային իրավունքների իրական և ոչ իրական լինելու հարցում: Հեղինակային իրավունքի հնարավոր խախտում նկատելու դեպքում խնդրում ենք գրել
[email protected] էլ. հասցեով:

ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ

Արվեստագետ.

Ադրիանա Անգոլյան