home

100

ՏԱՐԻ

100

ԱՐՎԵՍՏ

ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ

Հայոց Ցեղասպանությունն իր անջնջելի հետքն է թողել մեր հոգու և պատության մեջ ու որպես վշտի, կարոտի, հույսի անդրադարձ՝ շղթայաբար հյուսվել հայոց կերպարվեստում: Եթե մարդկային լեզուն անզոր է արտահայտել այն, ինչ կատարվեց 1915 թ.-ին, ապա արվեստի լեզուն ի զորու է դա անել: Հայ հայտնի արվեստագետների տարբեր սերունդներ շարունակաբար անդրադարձել են մեծ ոճրագործությանը, և նրանց ստեղծագործություններում միշտ իրենց ուրույն տեղն են գրավել Ցեղասպանությանը նվիրված աշխատանքները: Ստեղծված գործերի շնորհիվ՝ հայ արվեստագետներն արդեն իսկ սեփական ներդրումն են ունենցել Հայոց Ցեղասպանության հարցը համաշխարային ճանաչում ստանալու գործընթացում: Այդ աշխատանքներից շատերը ցուցադրվել էին, շատերն էլ մինչ օրս մեզ անհայտ էին:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Տարի

ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Որևէ ժողովրդի կամ էթնիկ խմբի մշակույթը ոչնչացնելու նպատակով իրականացված գործողությունները ազգային-մշակութային ցեղասպանություն են կոչում: Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության զանգվածային կոտորածներին ու տեղահանությանը համընթաց երիտթուրքական կառավարությունը կանխամտածված և ծրագրավորված կերպով ձգտել է ոչնչացնել նաև հայկական քաղաքակրթության նյութական վկայությունները:

ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Ցեղասպանությունը մարդկանց կազմակերպված բնաջնջումն է` նրանց կոլեկտիվ գոյությանը վերջ դնելու հիմնական նպատակով: Օսմանյան կայսրությունում և հարակից շրջաններում 1915-1923 թվականներին իրագործված հայերի բնաջնջումն անվանում են Հայոց ցեղասպանություն: Այդ կոտորածները ծրագրվել և կազմակերպվել են Օսմանյան կայսրությունում երիտթուրքերի, իսկ հետագայում ավարտին հասցվել քեմալական կառավարության կողմից:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Արվեստ

Հայոց Ցեղասպանության ցավը, որը 100 տարի շարունակաբար վերածնվում է յուրաքանչյուր ծնվող հայի հետ, իր ուրույն արտացոլումն ունի հայ կերպարվեստում: Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող բազում հայ հայտի արվեստագետներ ստեղծել են կտավներ, որոնք խոսուն վկաներն են հայոց մեծ ցավի, կորստի և կարոտի: Այս գործերը նաև ձոն են հայի կենսունակ գենի՝ վերածնվելու, ապրելու, արարելու մեծ կամքին: Ցեղասպանությունը՝ ոճրի այն տեսակն է, որը վաղեմության ժամկետ չունի: Մարդկային լեզուն երբեմն անզոր է փոխանցելու այն, ինչը հնարավոր է արտահայտել արվեստով: Այս 100 արվեստի գործը՝ շարունակաբար աշխարհին ցույց կտա և կպատմի հայի չսպիացող վերքի, միլիոնավոր անմեղ նահատակների, ավերված բնօրրանների, քարուքանդ վանքերի, կորուսյալ երկրի և անսահման հավատքի մասին: Արվեստի ուժը անհերքելի է, և ստեղծված գործը՝ հավերժ:

Արվեստագետ.

Ռուբեն Ադալյան

Վերնագիր.

Մահվան հորձանուտ, 1974

Վայր.

Նկարչի հավաքածու

Արվեստագետ. Ռուբեն Ադալյան
Վերնագիր. Մահվան հորձանուտ, 1974
Վայր. Նկարչի հավաքածու

Շահեն Խաչատրյան (արվեստաբան). «Ռուբեն Ադալյանի արտահայտչաձևերով բազմաբնույթ գեղանկարչական գործերի ամենաբնորոշ գիծը՝ սուր ներազդեցիկ գծանկարը, ցնցող ուժով է հնչում Եղեռնին նվիրված նրա «Մահվան հորձանուտը» աշխատանքում»:

Արվեստագետ.

Գրիգոր Խանջյան

Վերնագիր.

Եղեռն (Պ.Սևակի «Անլռելի զանգակատուն» պոեմի նկարազարդում), 1963-1965

Վայր.

Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Արվեստագետ. Գրիգոր Խանջյան
Վերնագիր. Եղեռն (Պ.Սևակի «Անլռելի զանգակատուն» պոեմի նկարազարդում), 1963-1965
Վայր. Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Շահեն Խաչատրյան (արվեստաբան). «Խանջյանի մի ամբողջ շարք գրքային պատկերազարդումները առնչվում են հայոց ողբերգություններին: Նկարների յուրօրինակ կառուցվածքները, գծային ներազդող հնչյունները խտացնում են դառնագին ապրումները: Պարույր Սևակի «Անլռելի զանգակատուն» պոեմի նկարազարդումների մեջ Գրիգոր Խանջյանը Կոմիտասին՝ երաժիշտ հանճարին, միշտ պատկերել է ժողովրդի հետ որպես երգով խանդավառ հովիվ: Բայց ահա վրա է հասնում հայակործանումը, և մարում է լույսը, իշխում խավարարը…»:

Արվեստագետ.

Կարեն Աղամյան

Վերնագիր.

Գաղթ, 2010

Վայր.

Արցախի պետական պատկերասրահ, Շուշի

Արվեստագետ. Կարեն Աղամյան
Վերնագիր. Գաղթ, 2010
Վայր. Արցախի պետական պատկերասրահ, Շուշի

Կարեն Աղամյան. «Ուր էլ որ գաղթեն մեր ազգի զավակները, իրենց հետ տանում են հազարամյակների ընթացքում կուտակած հայոց մշակույթը, պատմությունը և էությունը: 1915թ.-ի ցեղասպանությունից փրկվածները պատմական Հայաստանի մի հատվածով ներգաղթեցին` հավատքով, հուսով և անցյալի մշակույթով»:

Արվեստագետ.

Արամ Դավթյան

Վերնագիր.

Զավակը որբացած, 1969

Վայր.

Հայաստանի պատմության թանգարան, Երևան

Արվեստագետ. Արամ Դավթյան
Վերնագիր. Զավակը որբացած, 1969
Վայր. Հայաստանի պատմության թանգարան, Երևան

1915 թ.-ին հայ մանուկներն ականատես էին լինում, թե ինչպես թուրք զինվորները դաժանաբար սպանում էին իրենց ծնողներին, որոնց միակ երազանքը՝ երեխաների փրկված լինելն էր: Արամ Դավթյանի որբացած մանուկը Ցեղասպանության արհավիրքների միջով անցած հայ մանուկների հավաքական կերպարն է, ում աչքերը կորցրեցին մանկական պարզ ու անմեղ փայլը, փոխարենն այնտեղ դաջվեցին վիշտն ու կորովը:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

Ցուցադրիր Արվեստի Գործ

Այստեղ Դուք կարող եք վերբեռնել Ձեր արվեստի գործը՝ նվիրված Հայոց Ցեղասպանությանը: Վերբեռնած ստեղծագործությունը կտեղադրվի ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում:
Ուշադրություն. կայքը պատասխանատվություն չի կրում ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում վերբեռնած աշխատանքների հեղինակային իրավունքների իրական և ոչ իրական լինելու հարցում: Հեղինակային իրավունքի հնարավոր խախտում նկատելու դեպքում խնդրում ենք գրել
[email protected] էլ. հասցեով:

ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ

Արվեստագետ.

Ադրիանա Անգոլյան