Սովետական Հայաստանում Հայոց Ցեղսապանության վերաբերյալ իշխել է լռություն: ԽՍՀՄ ղեկավարությունը Թուրքիայի հետ պայմանավորվածություն էր ձեռք բերել թույլ չտալու Հայաստանում որևէ կերպ հիշատակել Հայոց Ցեղսպանությունը: Մինչև 60-ական թթ.-ներն արգելված էր հայ արվեստագետներին անդրադառնալ Հայոց Ցեղասպանության արհավիրքներին: Եվ միայն 1965 թ.-ին, երբ հնարավոր դարձավ Ծիծեռնակաբերդում կառուցել Հայոց Ցեղասպանության զոհերին ի հիշատակ Եղեռնի կոթողը, արգելքի պատնեշը կարծես վերացավ: Հայ նկարիչներն սկսեցին ցուցադրել պատմական ճշմարտությունը հաստատող աշխատանքներ:

Էդուարդ Արծրունյանի այս աշխատանքը այն պատմական փաստերից մեկն է, թե ինչպես գաղթից, սովից, մահի արհավիքներից փախած հայ մայրերն, իրենց զավակների կամ որբ մնացած այլ երեխաների հետ գալիս - հավաքվում էին եկեղեցու պատերի տակ՝ Աստծուց ապաստան խնդրելու:

Էդուարդ Իսաբեկյանը Իգդիրց էր: 1918 թ.-ին նկարչի ընտանիքը գաղթեց, և նկարիչը մեծ տարիքում (հարազատ բնակավայրի կորուստի ցավը այնքն մեծ էր), այլևս չուզեց գնալ տեսնել իր ծննդավայր Իգդիրը, որը թշնամու ձեռքում մնաց: Էդուարդ Իսաբեկյանը գրել է. «Իսկ դո՛ւ, սիրելի՛ս, ոտքեր չունեիր, որ մեզ հետ գաղթեիր, տանեինք քեզ էլ Արազի մյուս՝ մեր ափը: Դու մնացիր, որ դառնաս աշխարհագրական, քարտեզային հասկացություն,«կենդանի մեռած» փաստ ...»:

Ֆրանսիացի տեսաբան Ք. Բլանը Ժանսեմի մասին գրել է. «Կորուսյալ հոգիներն իրենց ապաստանն են գտել բանաստեղծ-նկարչի մոտ: Նա կտավին է հանձնել այն, ինչը աշխարհը չկարողացավ տեսնել: Ժանսեմի նկարները ողջ հայ ժողովրդի հիշողությունն են»:

Գառզու. «Հայու սարսափելի ճակատագիրը իմս եղած է նաև առաջին իսկ օրերուն, երբ կկորցնեի հայրս ու կտեսնեի հազարավոր անտունիներ, որոնք կքշվեին Դեր-Զոր»: