home

100

ՏԱՐԻ

100

ԱՐՎԵՍՏ

ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ

Հայոց Ցեղասպանությունն իր անջնջելի հետքն է թողել մեր հոգու և պատության մեջ ու որպես վշտի, կարոտի, հույսի անդրադարձ՝ շղթայաբար հյուսվել հայոց կերպարվեստում: Եթե մարդկային լեզուն անզոր է արտահայտել այն, ինչ կատարվեց 1915 թ.-ին, ապա արվեստի լեզուն ի զորու է դա անել: Հայ հայտնի արվեստագետների տարբեր սերունդներ շարունակաբար անդրադարձել են մեծ ոճրագործությանը, և նրանց ստեղծագործություններում միշտ իրենց ուրույն տեղն են գրավել Ցեղասպանությանը նվիրված աշխատանքները: Ստեղծված գործերի շնորհիվ՝ հայ արվեստագետներն արդեն իսկ սեփական ներդրումն են ունենցել Հայոց Ցեղասպանության հարցը համաշխարային ճանաչում ստանալու գործընթացում: Այդ աշխատանքներից շատերը ցուցադրվել էին, շատերն էլ մինչ օրս մեզ անհայտ էին:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Տարի

ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Որևէ ժողովրդի կամ էթնիկ խմբի մշակույթը ոչնչացնելու նպատակով իրականացված գործողությունները ազգային-մշակութային ցեղասպանություն են կոչում: Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության զանգվածային կոտորածներին ու տեղահանությանը համընթաց երիտթուրքական կառավարությունը կանխամտածված և ծրագրավորված կերպով ձգտել է ոչնչացնել նաև հայկական քաղաքակրթության նյութական վկայությունները:

ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Ցեղասպանությունը մարդկանց կազմակերպված բնաջնջումն է` նրանց կոլեկտիվ գոյությանը վերջ դնելու հիմնական նպատակով: Օսմանյան կայսրությունում և հարակից շրջաններում 1915-1923 թվականներին իրագործված հայերի բնաջնջումն անվանում են Հայոց ցեղասպանություն: Այդ կոտորածները ծրագրվել և կազմակերպվել են Օսմանյան կայսրությունում երիտթուրքերի, իսկ հետագայում ավարտին հասցվել քեմալական կառավարության կողմից:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Արվեստ

Հայոց Ցեղասպանության ցավը, որը 100 տարի շարունակաբար վերածնվում է յուրաքանչյուր ծնվող հայի հետ, իր ուրույն արտացոլումն ունի հայ կերպարվեստում: Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող բազում հայ հայտի արվեստագետներ ստեղծել են կտավներ, որոնք խոսուն վկաներն են հայոց մեծ ցավի, կորստի և կարոտի: Այս գործերը նաև ձոն են հայի կենսունակ գենի՝ վերածնվելու, ապրելու, արարելու մեծ կամքին: Ցեղասպանությունը՝ ոճրի այն տեսակն է, որը վաղեմության ժամկետ չունի: Մարդկային լեզուն երբեմն անզոր է փոխանցելու այն, ինչը հնարավոր է արտահայտել արվեստով: Այս 100 արվեստի գործը՝ շարունակաբար աշխարհին ցույց կտա և կպատմի հայի չսպիացող վերքի, միլիոնավոր անմեղ նահատակների, ավերված բնօրրանների, քարուքանդ վանքերի, կորուսյալ երկրի և անսահման հավատքի մասին: Արվեստի ուժը անհերքելի է, և ստեղծված գործը՝ հավերժ:

Արվեստագետ.

Նարեկ Ավետիսյան

Վերնագիր.

Ինտերֆրակտալ կոմպոզիցիա #2, 2008

Վայր.

Նկարչի հավաքածու

Արվեստագետ. Նարեկ Ավետիսյան
Վերնագիր. Ինտերֆրակտալ կոմպոզիցիա #2, 2008
Վայր. Նկարչի հավաքածու

Նարեկ Ավետիսյան. «Պատմամշակութային հիշողությունն անգամ ենթագիտակցորեն կարող է վերադրսևորվել ժամանակի և տարածության մեջ: Վերջինս արվեստի էության մեջ է և անցողիկ: Փոփոխության է ենթարկվում ձևը, իսկ ձևն ինձ համար արվեստի «մարմին է», հետևաբար նույնիսկ ձևափոխվող «մարմինը» ինքն իրենով էություն-բովանդակություն-ներդաշնակություն է:

Այսպիսով արվեստի ստեղծագործությունը կարելի է հասկանալ որպես մի ամբողջական համակարգ՝ գեղագիտություն և թեորիա, կազմող արվեստի ամբողջականություն, կոնցեպցիայի պարադիգմա»:

Արվեստագետ.

Մինաս Ավետիսյան

Վերնագիր.

Դեր-Զորի ճանապարհին, 1966-1967

Վայր.

Այրվել է արվեստանոցի հրդեհից

Արվեստագետ. Մինաս Ավետիսյան
Վերնագիր. Դեր-Զորի ճանապարհին, 1966-1967
Վայր. Այրվել է արվեստանոցի հրդեհից

Արևելյան Հայաստանը դարձել էր ապահով օթևան շատ մարդկանց համար, ովքեր թուրքական բարբարոսությունից ապաստան էին գտել այդտեղ՝ սրտերում կրելով վրեժխնդրություն ու ատելություն, նրանք կառուցեցին նոր գյուղեր, ծնեցին երեխաներ և դաստիրակեցին նրանց Մուշի ոգով: Մինասի պապը ծագումով մշեցի էր: Մինասն իր նախահայրերից ժառանգել էր ամրակուռ մարմին, կամքի ուժ և մեծահոգություն:

Մինաս Ավետիսյանի համար «Դեր-Զորի ճանապարհին» աշխատանքն արտահայտում է հայ ժողովրդի հավաքական կերպարի շուրջ պատկերացումը: Թեև անցած Ցեղասպանության արհավիրքներով, սակայն ժայռի պես ամուր (դատել նրանց քարակերպ մարմիներից) կամքով ու հոգով ուժեղ ժողովուրդը շարունակեց ապրել և տարածել իր ծիլերը:

Արվեստագետ.

Փարավոն Միրզոյան

Վերնագիր.

1915. Հայկական լեռնաշխարը, 2011

Վայր.

Նկարչի հավաքածու

Արվեստագետ. Փարավոն Միրզոյան
Վերնագիր. 1915. Հայկական լեռնաշխարը, 2011
Վայր. Նկարչի հավաքածու

Նկարի դեկորատիվ ամբողջականությունը և ռիթմիկ հավասարակշռությունը “աշխատում են” զննման տևողության վրա: Համայնապատկերի լայնությունը, նկարչական հարթության դինամիկան օգնում են ինքդ քեզնից և իրականությունից վեր բարձրանալ: Տարածության ձգվածության զգացողություն է առաջանում բազմամաշտաբ գունային հարթությունների հակադրության խորությամբ: Սարը որպես ներթափանցող խորհրդանիշ, հանդիսանում է 1915թ.-ի Ցեղասպանության վկան, լինելով նաև ջրհեղեղի կրողը՝ գրեթե հասնում է համաշխարհային մաշտաբների: Եվ այստեղ էլ երևում է նկարչի էսթետիկ տեսանկյունը:

Արվեստագետ.

Սիրուն Երեցյան

Վերնագիր.

Ծաղկունք, 1988

Վայր.

Մասնավոր հավաքածու

Արվեստագետ. Սիրուն Երեցյան
Վերնագիր. Ծաղկունք, 1988
Վայր. Մասնավոր հավաքածու

Սիրուն Երեցիան. «Այս կտավը ներկայացնում է սերունդներին Ցեղասպանությունից հետո: Ցեղասպանությունը մասնատեց մեր գլուխները (մեր ինքնությունը) մեր մարմիններից (մեր հայրենիքից)»:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

Ցուցադրիր Արվեստի Գործ

Այստեղ Դուք կարող եք վերբեռնել Ձեր արվեստի գործը՝ նվիրված Հայոց Ցեղասպանությանը: Վերբեռնած ստեղծագործությունը կտեղադրվի ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում:
Ուշադրություն. կայքը պատասխանատվություն չի կրում ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում վերբեռնած աշխատանքների հեղինակային իրավունքների իրական և ոչ իրական լինելու հարցում: Հեղինակային իրավունքի հնարավոր խախտում նկատելու դեպքում խնդրում ենք գրել
[email protected] էլ. հասցեով:

ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ

Արվեստագետ.

Ադրիանա Անգոլյան