home

100

ՏԱՐԻ

100

ԱՐՎԵՍՏ

ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ

Հայոց Ցեղասպանությունն իր անջնջելի հետքն է թողել մեր հոգու և պատության մեջ ու որպես վշտի, կարոտի, հույսի անդրադարձ՝ շղթայաբար հյուսվել հայոց կերպարվեստում: Եթե մարդկային լեզուն անզոր է արտահայտել այն, ինչ կատարվեց 1915 թ.-ին, ապա արվեստի լեզուն ի զորու է դա անել: Հայ հայտնի արվեստագետների տարբեր սերունդներ շարունակաբար անդրադարձել են մեծ ոճրագործությանը, և նրանց ստեղծագործություններում միշտ իրենց ուրույն տեղն են գրավել Ցեղասպանությանը նվիրված աշխատանքները: Ստեղծված գործերի շնորհիվ՝ հայ արվեստագետներն արդեն իսկ սեփական ներդրումն են ունենցել Հայոց Ցեղասպանության հարցը համաշխարային ճանաչում ստանալու գործընթացում: Այդ աշխատանքներից շատերը ցուցադրվել էին, շատերն էլ մինչ օրս մեզ անհայտ էին:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Տարի

ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Որևէ ժողովրդի կամ էթնիկ խմբի մշակույթը ոչնչացնելու նպատակով իրականացված գործողությունները ազգային-մշակութային ցեղասպանություն են կոչում: Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության զանգվածային կոտորածներին ու տեղահանությանը համընթաց երիտթուրքական կառավարությունը կանխամտածված և ծրագրավորված կերպով ձգտել է ոչնչացնել նաև հայկական քաղաքակրթության նյութական վկայությունները:

ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Ցեղասպանությունը մարդկանց կազմակերպված բնաջնջումն է` նրանց կոլեկտիվ գոյությանը վերջ դնելու հիմնական նպատակով: Օսմանյան կայսրությունում և հարակից շրջաններում 1915-1923 թվականներին իրագործված հայերի բնաջնջումն անվանում են Հայոց ցեղասպանություն: Այդ կոտորածները ծրագրվել և կազմակերպվել են Օսմանյան կայսրությունում երիտթուրքերի, իսկ հետագայում ավարտին հասցվել քեմալական կառավարության կողմից:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Արվեստ

Հայոց Ցեղասպանության ցավը, որը 100 տարի շարունակաբար վերածնվում է յուրաքանչյուր ծնվող հայի հետ, իր ուրույն արտացոլումն ունի հայ կերպարվեստում: Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող բազում հայ հայտի արվեստագետներ ստեղծել են կտավներ, որոնք խոսուն վկաներն են հայոց մեծ ցավի, կորստի և կարոտի: Այս գործերը նաև ձոն են հայի կենսունակ գենի՝ վերածնվելու, ապրելու, արարելու մեծ կամքին: Ցեղասպանությունը՝ ոճրի այն տեսակն է, որը վաղեմության ժամկետ չունի: Մարդկային լեզուն երբեմն անզոր է փոխանցելու այն, ինչը հնարավոր է արտահայտել արվեստով: Այս 100 արվեստի գործը՝ շարունակաբար աշխարհին ցույց կտա և կպատմի հայի չսպիացող վերքի, միլիոնավոր անմեղ նահատակների, ավերված բնօրրանների, քարուքանդ վանքերի, կորուսյալ երկրի և անսահման հավատքի մասին: Արվեստի ուժը անհերքելի է, և ստեղծված գործը՝ հավերժ:

Արվեստագետ.

Ռուբեն Ադալյան

Վերնագիր.

Մահվան հորձանուտ, 1974

Վայր.

Նկարչի հավաքածու

Արվեստագետ. Ռուբեն Ադալյան
Վերնագիր. Մահվան հորձանուտ, 1974
Վայր. Նկարչի հավաքածու

Շահեն Խաչատրյան (արվեստաբան). «Ռուբեն Ադալյանի արտահայտչաձևերով բազմաբնույթ գեղանկարչական գործերի ամենաբնորոշ գիծը՝ սուր ներազդեցիկ գծանկարը, ցնցող ուժով է հնչում Եղեռնին նվիրված նրա «Մահվան հորձանուտը» աշխատանքում»:

Արվեստագետ.

Փարավոն Միրզոյան

Վերնագիր.

1915. Հայկական լեռնաշխարը, 2011

Վայր.

Նկարչի հավաքածու

Արվեստագետ. Փարավոն Միրզոյան
Վերնագիր. 1915. Հայկական լեռնաշխարը, 2011
Վայր. Նկարչի հավաքածու

Նկարի դեկորատիվ ամբողջականությունը և ռիթմիկ հավասարակշռությունը “աշխատում են” զննման տևողության վրա: Համայնապատկերի լայնությունը, նկարչական հարթության դինամիկան օգնում են ինքդ քեզնից և իրականությունից վեր բարձրանալ: Տարածության ձգվածության զգացողություն է առաջանում բազմամաշտաբ գունային հարթությունների հակադրության խորությամբ: Սարը որպես ներթափանցող խորհրդանիշ, հանդիսանում է 1915թ.-ի Ցեղասպանության վկան, լինելով նաև ջրհեղեղի կրողը՝ գրեթե հասնում է համաշխարհային մաշտաբների: Եվ այստեղ էլ երևում է նկարչի էսթետիկ տեսանկյունը:

Արվեստագետ.

Ֆիլիպ Հակոբյան

Վերնագիր.

Եթե ավազը խոսել իմանար, 2011-2012

Վայր.

Մանե ցուցասրահ, Երևան

Արվեստագետ. Ֆիլիպ Հակոբյան
Վերնագիր. Եթե ավազը խոսել իմանար, 2011-2012
Վայր. Մանե ցուցասրահ, Երևան

Ֆիլիպ Հակոբյան. «Եթե ավազը խոսել իմանալ, ապա ի՞նչ նա կասեր: Դեր-Զորի լուր ու դատարկ անապատների ավազն իր մեջ կրում է այն վկայությունը, որը թուրք ազգ ժխտում է: Իմ հոր զարմիկի, հորեղբայների, մորաքույրերի, ընկերների և հարևանների ոսկորները փշրված են այնտեղ: Իրենց բարեկեցիկ կյանքի, ծիծաղի օրերն ու սերը շշուկով խոսում են այդ ավազների մեջ: Մանուկների, իրենց ընտանիքների և մի ամբողջ ազգի զարմանքն ու տառապանքը ճչում են ականատես ավազներից՝ և լսերի դարձնելով աշխարհին»:

Արվեստագետ.

Մկրտիչ Սեդրակյան

Վերնագիր.

1915 թվական, 1960

Վայր.

Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Արվեստագետ. Մկրտիչ Սեդրակյան
Վերնագիր. 1915 թվական, 1960
Վայր. Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Մկրտիչ Սեդրակյանի «1915 թվական» կտավում մեկ պատկերի մեջ արտահայտված է Օսմանյան կայսրության կողմից կազմակերպված հայերի բնաջնջման նպատակով իրագործման 3 փուլերը: 1-ին փուլ՝ հայ տղամարդկանց զորակոչում օսմանյան բանակ, զինաթափում և սպանդ թուրք զինակիցների կողմից, 2-րդ փուլ՝ հայ մտավորականների և ազգային ընտրանու ոչնչացում, 3-րդ փուլ՝ կանանց, երեխաների, ծերերի ջարդ, տեղահանությամբ մինչև սիրիական անապատ:

Սովետական Հայաստանում, մինչև 60-ական թթ.-ներն արգելված էր հայ արվեստագետներին անդրադառնալ Հայոց Ցեղասպանության արհավիրքներին: Եվ միայն, 1965 թ.-ին, երբ Ծիծեռնակաբերդում կառուցվեց Հայոց Ցեղասպանության զոհերին նվիրված Եղեռնի կոթողը, արգելքի պատնեշը կարծես վերացավ:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

Ցուցադրիր Արվեստի Գործ

Այստեղ Դուք կարող եք վերբեռնել Ձեր արվեստի գործը՝ նվիրված Հայոց Ցեղասպանությանը: Վերբեռնած ստեղծագործությունը կտեղադրվի ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում:
Ուշադրություն. կայքը պատասխանատվություն չի կրում ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում վերբեռնած աշխատանքների հեղինակային իրավունքների իրական և ոչ իրական լինելու հարցում: Հեղինակային իրավունքի հնարավոր խախտում նկատելու դեպքում խնդրում ենք գրել
[email protected] էլ. հասցեով:

ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ

Արվեստագետ.

Ադրիանա Անգոլյան