home

100

ՏԱՐԻ

100

ԱՐՎԵՍՏ

ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ

Հայոց Ցեղասպանությունն իր անջնջելի հետքն է թողել մեր հոգու և պատության մեջ ու որպես վշտի, կարոտի, հույսի անդրադարձ՝ շղթայաբար հյուսվել հայոց կերպարվեստում: Եթե մարդկային լեզուն անզոր է արտահայտել այն, ինչ կատարվեց 1915 թ.-ին, ապա արվեստի լեզուն ի զորու է դա անել: Հայ հայտնի արվեստագետների տարբեր սերունդներ շարունակաբար անդրադարձել են մեծ ոճրագործությանը, և նրանց ստեղծագործություններում միշտ իրենց ուրույն տեղն են գրավել Ցեղասպանությանը նվիրված աշխատանքները: Ստեղծված գործերի շնորհիվ՝ հայ արվեստագետներն արդեն իսկ սեփական ներդրումն են ունենցել Հայոց Ցեղասպանության հարցը համաշխարային ճանաչում ստանալու գործընթացում: Այդ աշխատանքներից շատերը ցուցադրվել էին, շատերն էլ մինչ օրս մեզ անհայտ էին:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Տարի

ՄՇԱԿՈՒԹԱՅԻՆ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Որևէ ժողովրդի կամ էթնիկ խմբի մշակույթը ոչնչացնելու նպատակով իրականացված գործողությունները ազգային-մշակութային ցեղասպանություն են կոչում: Օսմանյան կայսրությունում հայ բնակչության զանգվածային կոտորածներին ու տեղահանությանը համընթաց երիտթուրքական կառավարությունը կանխամտածված և ծրագրավորված կերպով ձգտել է ոչնչացնել նաև հայկական քաղաքակրթության նյութական վկայությունները:

ՀԱՅՈՑ ՑԵՂԱՍՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Ցեղասպանությունը մարդկանց կազմակերպված բնաջնջումն է` նրանց կոլեկտիվ գոյությանը վերջ դնելու հիմնական նպատակով: Օսմանյան կայսրությունում և հարակից շրջաններում 1915-1923 թվականներին իրագործված հայերի բնաջնջումն անվանում են Հայոց ցեղասպանություն: Այդ կոտորածները ծրագրվել և կազմակերպվել են Օսմանյան կայսրությունում երիտթուրքերի, իսկ հետագայում ավարտին հասցվել քեմալական կառավարության կողմից:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

100 Արվեստ

Հայոց Ցեղասպանության ցավը, որը 100 տարի շարունակաբար վերածնվում է յուրաքանչյուր ծնվող հայի հետ, իր ուրույն արտացոլումն ունի հայ կերպարվեստում: Հայաստանում և Սփյուռքում ապրող բազում հայ հայտի արվեստագետներ ստեղծել են կտավներ, որոնք խոսուն վկաներն են հայոց մեծ ցավի, կորստի և կարոտի: Այս գործերը նաև ձոն են հայի կենսունակ գենի՝ վերածնվելու, ապրելու, արարելու մեծ կամքին: Ցեղասպանությունը՝ ոճրի այն տեսակն է, որը վաղեմության ժամկետ չունի: Մարդկային լեզուն երբեմն անզոր է փոխանցելու այն, ինչը հնարավոր է արտահայտել արվեստով: Այս 100 արվեստի գործը՝ շարունակաբար աշխարհին ցույց կտա և կպատմի հայի չսպիացող վերքի, միլիոնավոր անմեղ նահատակների, ավերված բնօրրանների, քարուքանդ վանքերի, կորուսյալ երկրի և անսահման հավատքի մասին: Արվեստի ուժը անհերքելի է, և ստեղծված գործը՝ հավերժ:

Արվեստագետ.

Ֆիլիպ Հակոբյան

Վերնագիր.

Եթե ավազը խոսել իմանար, 2011-2012

Վայր.

Մանե ցուցասրահ, Երևան

Արվեստագետ. Ֆիլիպ Հակոբյան
Վերնագիր. Եթե ավազը խոսել իմանար, 2011-2012
Վայր. Մանե ցուցասրահ, Երևան

Ֆիլիպ Հակոբյան. «Եթե ավազը խոսել իմանալ, ապա ի՞նչ նա կասեր: Դեր-Զորի լուր ու դատարկ անապատների ավազն իր մեջ կրում է այն վկայությունը, որը թուրք ազգ ժխտում է: Իմ հոր զարմիկի, հորեղբայների, մորաքույրերի, ընկերների և հարևանների ոսկորները փշրված են այնտեղ: Իրենց բարեկեցիկ կյանքի, ծիծաղի օրերն ու սերը շշուկով խոսում են այդ ավազների մեջ: Մանուկների, իրենց ընտանիքների և մի ամբողջ ազգի զարմանքն ու տառապանքը ճչում են ականատես ավազներից՝ և լսերի դարձնելով աշխարհին»:

Արվեստագետ.

Վաչե Դեմիրջյան

Վերնագիր.

Կոտորած, 2014

Վայր.

Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարան

Արվեստագետ. Վաչե Դեմիրջյան
Վերնագիր. Կոտորած, 2014
Վայր. Երևանի Ժամանակակից արվեստի թանգարան

8 մասից բաղկացած «Կոտորած» կտավը խորհրդանշում է 1915թ.-ի Ցեղասպանությունից հետո հայերի ամբողջ աշխարհով մեկ սփռվելը:

Վաչե Դեմիրճյան. «Այս նկարի վրա տարիներ եմ աշխատել, որպեսզի կյանքի կոչեմ Հայոց Ցեղասպանության զոհերին: Սա շատ ցավոտ թեմա է ինձ համար: Իմ տատն ու պապը Ցեղասպանությունից փրկվեցին Մարաշում և 1918թ.-ին տեղափոխվեցին Լիբանան: Իսկ 1976 թ.-ին քաղաքացիական պատերազմի պատճառով ընտանիքս լքեց Լիբանանը՝ գնալով ավելի հեռու: Փաստորեն, ես գրեթե նույն ճակատագրի արժանացա, ինչպես իմ տատն ու պապը: Այժմ Փարիզում եմ և փորձում եմ ապրել հանուն իմ արվեստի: Փորձում եմ չլողալ ԿԱՐՄԻՐ ջրերում, այլ գլուխս բարձր պահել… և երբեք չխորտակվել»:

Արվեստագետ.

Գրիգոր Խանջյան

Վերնագիր.

Եղեռն (Պ.Սևակի «Անլռելի զանգակատուն» պոեմի նկարազարդում), 1963-1965

Վայր.

Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Արվեստագետ. Գրիգոր Խանջյան
Վերնագիր. Եղեռն (Պ.Սևակի «Անլռելի զանգակատուն» պոեմի նկարազարդում), 1963-1965
Վայր. Հայաստանի Ազգային պատկերասրահ, Երևան

Շահեն Խաչատրյան (արվեստաբան). «Խանջյանի մի ամբողջ շարք գրքային պատկերազարդումները առնչվում են հայոց ողբերգություններին: Նկարների յուրօրինակ կառուցվածքները, գծային ներազդող հնչյունները խտացնում են դառնագին ապրումները: Պարույր Սևակի «Անլռելի զանգակատուն» պոեմի նկարազարդումների մեջ Գրիգոր Խանջյանը Կոմիտասին՝ երաժիշտ հանճարին, միշտ պատկերել է ժողովրդի հետ որպես երգով խանդավառ հովիվ: Բայց ահա վրա է հասնում հայակործանումը, և մարում է լույսը, իշխում խավարարը…»:

Արվեստագետ.

Սարգիս Գալենց

Վերնագիր.

..15, 2014

Վայր.

Նկարչի հավաքածու

Արվեստագետ. Սարգիս Գալենց
Վերնագիր. ..15, 2014
Վայր. Նկարչի հավաքածու

Սարգիս Գալենց. «Մեր նախնիները դեռ թաղված չեն Դեր-Զորում: Եղեռնը դա անընդհատ շարունակվող պրոցես է, և Եղեռնից առաջ էլ շատ եղեռներ են եղել: Այս նկարը համընդհանուր եղեռնի մասին է, որ երբևէ կատարվել է, սա իմ տուրքն է նախնիների հանդեպ: Ասում են, որ դաժան նկար է ստացվել, բայց Ցեղասպանության ամբողջ պրոցեսն էր դաժան, քնքուշ խոսքերով հնարավոր չէ նկարագրել այդ ամենը»:

ՏԵՍ ԱՎԵԼԻՆ

Ցուցադրիր Արվեստի Գործ

Այստեղ Դուք կարող եք վերբեռնել Ձեր արվեստի գործը՝ նվիրված Հայոց Ցեղասպանությանը: Վերբեռնած ստեղծագործությունը կտեղադրվի ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում:
Ուշադրություն. կայքը պատասխանատվություն չի կրում ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ բաժնում վերբեռնած աշխատանքների հեղինակային իրավունքների իրական և ոչ իրական լինելու հարցում: Հեղինակային իրավունքի հնարավոր խախտում նկատելու դեպքում խնդրում ենք գրել
[email protected] էլ. հասցեով:

ԴԻՏԻՐ ԱՐՎԵՍՏԻ ԳՈՐԾ

Արվեստագետ.

Ադրիանա Անգոլյան